Downloadbaar materiaal en instructiefilmpjesOp deze pagina vind je downloadbaar materiaal en instructievideo’s die zinvol zijn om een kwalitatieve zomerschool te organiseren in jouw stad of gemeente.
Inhoudstafel
| Thema | Inhoud | Vorm |
|---|---|---|
| 1. Opstart en organisatie | Handleidingen, draaiboeken, leiderschap, samenwerking, lancering zomeraanbod, FAQ | Documenten, podcasts, video’s |
| 2. Activiteiten en didactiek | Visie op spelen en leren, speelaanbod, lesmateriaal, leerspoor, didactische webinars | Documenten, podcasts, video’s |
| 3. Begeleiding en ondersteuning | Sociaal-emotioneel welbevinden, omgaan met verschillen, feedback geven | Webinars, video’s |
| 4. Evaluatie en kwaliteitszorg | Evaluatiemateriaal, opvolgboekjes, evaluatietoolbox, evaluatiewebinar | Documenten, webinars |
| 5. Praktische ondersteuning en contact | Contactgegevens ondersteunende diensten, links naar partners | Contactpagina, links |
1. Opstart en organisatie van je zomerschool
Handleidingen en gidsen
-
Een kwaliteitsvolle zomerschool organiseren
Wat zijn de ingrediënten voor een kwalitatieve zomerschool te organiseren?
In deze video kom je de belangrijkste basiselementen te weten. - Inspiratiegids zomerscholen
- Podcast: een zomerschool organiseren
Planning en logistiek
- Draaiboek
Hulpmiddelen voor het maken van een begroting
Leiderschap en coördinatie
-
Het coördineren van zomerschoolbegeleiders
Het succes van de Zomerscholen hangt af van het engagement van de talloze begeleiders die eraan meewerken. Als men de mogelijke omstandigheden creëert dan kunnen begeleiders hun opdracht met hart en ziel kunnen vervullen. Om tot een doordacht beleid te komen, gaat men best planmatig te werk. In dit document vinden jullie aandachtspunten voor het coördineren van zomerschoolbegeleiders.
-
Samenstellen van een zomerteam
Een eerste stap als coördinator is het werven van zomerschoolbegeleiders om je team te kunnen samenstellen. Zomerschoolbegeleiders werven, hoe doe je dat? Els Nelen-Pauwels, coördinator van de zomerschool in Hove legt uit hoe ze dat in Hove aanpakken.
-
Het ondersteunen van een zomerteam
Een zomerteam ondersteunen vergt verschillende vaardigheden. Volgende video geeft hierbij meer uitleg. Wat houdt dit allemaal in een zomerteam ondersteunen?
-
Het coachen van zomerschoolbegeleiders
Het coachen van zomerschoolbegeleiders, hoe moet dat? Bekijk deze video om te weten hoe je de zomerschoolbegeleiders kan ondersteunen.
-
Groepsdynamica binnen het zomerteam
Nadat je zomerteam is samengesteld, ga je als coördinator aan de slag met een team van vrijwilligers. Als leider van dit team heb je een bijzondere rol. Het is immers aan jou om jouw team door een aantal ontwikkelingsfasen te begeleiden opdat het zou kunnen doorgroeien tot een ‘volwassen’ team dat optimaal kan presteren. Jouw leiderschapsstijl zal sterk bepalen welk ontwikkelingsniveau jouw team kan bereiken. Dominique Roos gaat dieper in op het thema “Groepsdynamica en Teamvorming”.
-
Zomerteam motiveren en coachen
Als teamleider is het belangrijk om jouw team te kunnen coachen wanneer het geconfronteerd wordt met uitdagingen die het team niet zelf kan oplossen en/of individuele teamleden te helpen hun functioneren te verbeteren in het uitvoeren van hun opdracht. Dominique Roos gaat dieper in op het thema “Coaching en Motivatie”.
-
Balans tussen kwaliteit bewaken van de zomerschool en coachen van de begeleiders
Het coördineren van een zomerschool bestaat uit heel wat taken. De coördinator treed niet alleen op als coach waarbij de focus ligt op het persoonlijk (groei)proces van de zomerschoolbegeleiders, maar neemt ook de rol van kwaliteitsbewaker op. Hierbij dienen de missie en de visie als richtlijn en de kwaliteit van de zomerschool als uitgangspunt.
Samenwerken
Samenwerken als zomerteam
Samenwerken als zomerteam zorgt voor betere kwaliteit van de zomerschool. In deze drie video’s licht Schoolmaker Lydwin toe hoe je als coördinator de samenwerking tussen de begeleiders op je zomerschool kan bevorderen.
Samenwerken met partners
Een zomerschool voorbereiden en organiseren doe je niet alleen. In verschillende fasen kan een samenwerking met partners zinvol zijn.
Partners kunnen ondersteunend zijn in:
- De praktische voorbereiding van de zomerschool (bv. een partner met een geschikte locatie voor de zomerschool, een partner die materialen kan aanleveren, partners die zinvol zijn bij het werven van vrijwilligers,…)
- De inhoudelijke voorbereiding van de zomerschool (bv. inhoudelijk experten op vlak van de gekozen focus, experten op vlak van speelaanbod,…)
- De toeleiding van leerlingen naar de zomerschool (bv. school, CLB, OCMW…)
- Een kwaliteitsvolle ondersteuning van leerlingen in de zomerschool (bv. moederscholen die informatie verschaffen over de beginsituatie van de leerlingen,…)
- De vormgeving van het (verrijkings)aanbod in de zomerschool (bv. het plaatselijk museum, de uitleendienst van speelmaterialen, mensen met een bepaald beroep of expertise,…)
Enkele tips voor de communicatie met partners:
- Bespreek wie jouw vaste aanspreekpunt zal zijn bij de partner.
- Bespreek op welke manier de communicatie kan verlopen: telefonisch, via mail, via (bestaande) overlegmomenten,…
- Communiceer duidelijk over de focus, het doel en de doelgroep van de zomerschool en welke rol de partner kan spelen om hieraan bij te dragen.
- Communiceer fragmentarisch en doelgericht. De partner moet enkel op de hoogte zijn van die zaken die voor de samenwerking relevant zijn.
- Stel duidelijke verwachtingen en maak goede afspraken. Leg deze, indien nodig, vast in een samenwerkingsovereenkomst.
- Geef partners voeling met hoe hun bijdrage van belang is geweest voor de kinderen tijdens de zomerschool (bv. via foto’s, quotes, een bedankje vanuit de kinderen,…).
Waarom inzetten op ouderbetrokkenheid?
Instructievideo’s
Veelgestelde vragen (FAQ)
-
5 vragen en antwoorden over de organisatie en coördinatie
Karoline Vleeracker gaat in deze video in op vijf vaak gestelde vragen:
- Waarom een zomerschool organiseren?
- Hoe ziet een dag uit het leven van een zomerschool-coördinator eruit?
- Wat zijn de uitdagingen bij de organisatie van een zomerschool?
- Wat is de grootste voldoening bij de organisatie van een zomerschool?
- Heb je nog concrete tips?
2. Activiteiten en didactiek
Visie en aanpak
Spelen en leren
-
Evenwicht vinden tussen spelen en leren
Spelen en leren vinden elkaar in de zomerschool. Hoe deze twee zich tot elkaar verhouden, hangt af van de keuzes die je als zomerschool maakt in de organisatie van het speel- en/of leeraanbod.
-
Het belang van vrije tijd
Een zomerschool inrichten tijdens de zomervakantie is een ander gegeven dan het organiseren van een klassieke schoolweek. De zomervakantie is in principe een periode van vrije tijd voor kinderen. In deze module bespreken we wat vrije tijd is en hoe je in jouw zomerschool het vrije tijdsgevoel van kinderen kan stimuleren. We staan stil bij de rol die spelen kan krijgen in de zomerschool om naar dit vrije tijdsgevoel te streven.
Denk, alvorens naar het onderstaand filmpje te kijken, na over de volgende vraag.
“Wat betekent vrije tijd voor jou persoonlijk?” -
Drie organisatievormen voor speelaanbod
- In de klas: jullie kiezen ervoor om een leeraanbod af te wisselen met een speel- of verrijkingsaanbod. Spelen en leren worden gezien als afzonderlijke activiteiten. Tijdens het speel- of verrijkingsaanbod kan spelen óf een doel op zich zijn, óf een middel om doelen te bereiken. In modules A kom je meer te weten!
- Geïntegreerd aanbod: jullie kiezen ervoor om spelen en leren met elkaar te integreren waarbij spelen ingezet wordt als een middel om te leren. In modules B kom je meer te weten!
- Speelaanbod met leerprikkels: jullie kiezen ervoor om een rijk speelaanbod te voorzien met spelen om te spelen als doel. Aan die speelaanbod worden leerprikkels toegevoegd. In module C kom je meer te weten!
Ongeacht de gekozen organisatievorm willen we je stimuleren om in de zomerschool voldoende ruimte te maken voor momenten van spelen om te spelen. Speelplezier is dan het enige doel. Deze momenten geven kinderen een gevoel van vrijheid en verhogen het vrije tijdsgevoel.
Vorm geven aan een kwaliteitsvol speelaanbod
Wanneer jouw zomerschool kiest voor een klassiek leeraanbod in de klas, dan is er ruimte om aanvullend een speel- of verrijkingsaanbod te organiseren. In deze module kom je te weten hoe je een kwaliteitsvol speelaanbod kan vormgeven waarin ‘spelen om te spelen’ centraal staat. Het doel is een gevoel van vrije tijd, intens spelen en heel wat speelplezier!
In de volgende filmpjes kom je meer te weten over:- wat speelkansen zijn
- wat het belang is van keuze en variatie in het speelaanbod
- uit welke elementen een speelaanbod kan bestaan
Jouw rol in het speelaanbod
-
Speelse begeleidershouding
Een kwaliteitsvol speelaanbod is essentieel om kinderen een vrijetijdsgevoel en speelplezier te bezorgen. Maar ook als begeleider/coördinator speel je een essentiële rol. Jouw houding en beslissingen zijn doorslaggevend wat betreft de speelkansen die kinderen al dan niet krijgen.
-
De begeleider als poortwachter
Tegelijk ben je als begeleider ook poortwachter. In het volgende filmpje maken we je graag bewust van jouw rol als begeleider in toegankelijkheid van speelkansen voor kinderen.
Via onderstaande opdracht ontdekt je de mogelijkheden en laten we je nadenken over welke organisatievorm jou het meeste aanspreekt. Doe deze opdracht vooral ook met het volledige team van vrijwilligers. Op die manier komen jullie tot een gedragen visie en keuze
Er zijn verschillende manieren om naar spelen te kijken.
- Je kan spelen zien als een middel: in dat geval gebruik je spelen als middel om een bepaald doel te bereiken (bv. leerdoelen bereiken, kinderen laten ontwikkelen, fysieke gezondheid stimuleren,…)
- Je kan spelen zien als een doel op zich: in dat geval stimuleer je spelen om te spelen, spelen dient geen specifiek doel en is op zichzelf een waardevolle activiteit
Beide manieren om te kijken naar spelen zijn gelijkwaardig. Ze vertrekken echter vanuit een verschillende visie en hebben daarom effect op de organisatie van het aanbod in de zomerschool.
Beantwoord de volgende vragen en motiveer je antwoord. Deel je antwoord met anderen door onderaan de pagina een bericht achter te laten.
- Welke rol neemt spelen volgens jou in binnen de zomerschool?
- Zie je spelen eerder als middel of eerder als doel op zich? Of beiden?
- Hoe vertaalt dit zich concreet in de organisatie van de zomerschool?
De visie van de zomerschool op spelen bepaalt op welke manier jullie de zomerschool zullen vormgeven.
Leren en lesgeven
-
De basis van lesgeven
Bekijk dit leerspoor voor een basiscursus lesgeven.
- Kennisclip: Inzetten op taalontwikkelend lesgeven
- Videoreeks: leerstrategiën
- Voorbeeld: Hoge verwachtingen stellen aan kleuters
Lesmateriaal
-
Coöperatief leren
Waarom zouden we op zomerscholen coöperatieve werkvormen gebruiken?
Zes voorbeelden van coöperatieve werkvormen
Een speelaanbod met leerprikkels is een kwaliteitsvolle manier om de algemene ontwikkeling en het welbevinden van kinderen te stimuleren, maar legt minder intensief de nadruk op het wegwerken van leerachterstanden.
Taalactiviteiten
-
Taal op jouw zomerschool
In veel zomerscholen speelt taal een centrale rol.
Aan taal werken op jouw zomerschool? Hoe pak je dat zo efficiënt mogelijk aan tijdens die 10 boeiende dagen? Zomerscholen Vlaanderen contacteerde Katrien Jansegers van Kind en Taal die dit piekfijn uitlegt in deze video. -
Verbindende taal als motor van socio-emotionele begeleiding
Leerlingen in een zomerschool zijn vaak kinderen en jongeren met een apart verhaal. Velen van hen hebben een moeilijk parcours afgelegd, hebben niet zelf de keuze gemaakt om aanwezig te zijn of dragen ervaringen van mislukking of verdriet mee. Deze leerlingen kunnen extra ondersteuning op socio-emotioneel vlak gebruiken. Anouk Vroemans geeft meer uitleg. Non-violent communication (verbindende communicatie) biedt mogelijkheden om echt in verbinding te gaan met deze kinderen en jongeren en hen te erkennen in hun ervaringen. Deze houding en taal draagt bij om vanuit gelijkwaardigheid te luisteren, grenzen te stellen en samen afspraken te maken en kan je als leraar op een zomerschool versterken om te luisteren naar wat deze kinderen en jongeren nodig hebben. Het model van verbindende communicatie biedt inspiratie om op een warme en rustige manier om te gaan met jongeren en kinderen die het moeilijk hebben, grenzen aftasten of uitdagend gedrag stellen.
3. Begeleiding en ondersteuning van leerlingen
Sociale en emotionele begeleiding
- Webinar: Sociaal-emotioneel welbevinden van leerlingen (zomerscholen 2024)
- Kennisclip: Omgaan met motivatie en weerstand
- Webinar: Motivatie en weerstand bij kinderen
Differentiatie
- Kennisclip: Waarom is differentiatie belangrijk?
- Kennisclip: Hoe kan je differentiëren?
- Blog: Werken met homogene of heterogene groepen
- Tien tips om om te gaan met verschillen tussen leerlingen
Feedback en ondersteuning
4. Evaluatie en kwaliteitszorg
Evalueren van je zomerschool
Evaluatiemateriaal
-
Opvolgboekje
Met dit opvolgboekje kan je samen met de kinderen in je Zomerschool evalueren : ze maken een IK-rapport, er is ruimte om de doelen weer te geven, er wordt gepeild naar het welbevinden, tussentijdse evaluatie, er is oog voor samenwerking binnen de Zomerschool maar ook ruimte voor communicatie naar de ouders en de school.
- Jouw zomerschool evalueren en kinderen betrekken: evaluatietoolbox
5. Praktische ondersteuning en contact
Heb je nog vragen, mail ons dan via pal@provincieantwerpen.be.